Glutensiz beslenme daha çok çölyak hastalarının ya da glüten hassasiyeti olan kişilerin uyguladığı bir beslenme biçimidir. Ancak duruma göre başka insanlar da bu beslenme biçimini tercih edebilir.
Glütensiz bir hayat tarzını seçmeniz için çölyak hastası olmanıza gerek yok. Nitekim, glütensiz beslenme bu günlerde bir trend ya da moda haline dönüştü. Glütensiz bir yaşam tarzının getirdiği avantajlardan faydalanmak için bu diyet tarzını siz de deneyebilirsiniz.
Gluten Nedir?
En basit ifadeyle; gluten buğday, çavdar ve arpada bulunan bir protein türüdür. En çok kahvaltılık gevreklerde, ekmeklerde ve tahıl ürünlerinde görürsünüz.
Glüten, mayalanma esnasında gıdalardaki esnekliği sağlar. Bazı şirketler gıda ürünlerinin birbirine yapışması ve daha çiğnenebilir halde kalması için glüten kullanırlar.
Gluten, gıdalarda bulunan ve tamamen sindirilemeyen tek proteindir. Sindirilemeyen glüten molekülleri bağırsak zarından kayabilir ve çölyak hastalığı olan kişilerin bağırsaklarında iltihaplanmaya neden olabilir.
Glutensiz Beslenmenin Faydaları
Glütensiz beslenmenin sağlınıza bir çok katkısı vardır. Glütensiz hayat size daha enerjik bir hayat sunar, sağlıklı kilo almanıza katkı sağlar, eklem ağrılarınızı yatıştırır. Glütensiz beslenmenin diğer faydaları ise şunlardır;
Enerji seviyelerini iyileştirir
Gluten hassasiyeti olan kişilerde genellikle kronik yorgunluk vardır. Bunun nedeni, glüten ürünleri tüketmenin bağırsaklarına zarar vermesi ve bunun da demir de dahil olmak üzere çeşitli besin maddelerinin emilimini bozmasıdır. Bu demir eksikliği anemiye yol açarak zayıflatıcı yorgunluk ve efor intoleransına neden olur. Glutensiz bir diyete geçmek bağırsaklarınıza iyileşme şansı verecek ve bu da besin emilimini geri kazandıracak ve enerji seviyenizi artıracaktır.
Sağlıklı kilo alımını teşvik eder
Çölyak hastalığının ve gluten intoleransının semptomları arasında ishal, şişkinlik, gaz ve yorgunluk yer alır – bu oldukça belirsiz görünebilir ve bu nedenle durum onlarca yıl teşhis edilemeyebilir. Bu, beslenme yetersizliklerine ve çoğu durumda şiddetli ve kontrolsüz kilo kaybına neden olur. Glutensiz bir diyet, verdiğiniz kiloları geri kazanmanıza ve bu beslenme eksikliklerini gidermenize yardımcı olacaktır.
Şişkinliği ortadan kaldırır
Çölyak hastalığınız veya gluten intoleransınız varsa, glüten içeren yiyecekleri yedikten sonra aşırı gaz ve şişkinlik yaşamanız olasıdır. Glutensiz bir diyete geçtiğinizde, sindirim rahatsızlığınız ortadan kalkacağından ve mideniz yemekten sonra gözle görülür şekilde düzleşeceğinden, hemen bir fark göreceksiniz.
Eklem ağrısını azaltır
Çölyak hastalığı ve gluten intoleransı genellikle gastrointestinal sistem ile ilişkilidir, ancak geniş kapsamlı etkileri olabilir. Çölyak hastalığı anormal bir bağışıklık reaksiyonuna neden olduğu için iltihaplanma riskini artırır. Bu nedenle özellikle dizlerde, sırtta ve bileklerde görülen eklem ağrıları , çölyak hastalığının yaygın bir belirtisidir. Glutensiz bir diyet, bu tür eklem ağrısını önlemeye yardımcı olacaktır, ancak belirtilerinizin tekrarlamasına neden olabileceğinden, az miktarda glüten bile almamanızı sağlamak için adımlar atın.
Baş ağrısı sıklığını azaltır
On yılların son çiftlerinde, bilim adamları bağırsak ve beynin birbiriyle yakından bağlantılı olduğunu keşfettiler ve bu bağırsak-beyin bağlantısının kesin sonuçlarını keşfetmek için devam eden birkaç çalışma var. Gluten intoleransı ve çölyak hastalığı olan kişilerin migren baş ağrıları yaşama olasılığının daha yüksek olduğu açıktır. Bununla birlikte, araştırmalar glütensiz bir diyete geçmenin bu baş ağrılarının sıklığını azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Depresyonu azaltır
Çölyak hastalığı olan kişilerin depresyona yakalanma olasılığı daha yüksektir. Bununla birlikte, araştırmacılar, glütensiz bir diyet uygulamasının depresyon semptomları üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu ve bir hastanın yaşam kalitesini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini buldu.
Laktoz intoleransını azaltır
Çölyak hastalığı veya glüten intoleransından muzdarip kişilerde genellikle laktoz intoleransı semptomları da görülür. Bunun nedeni, bağırsağın astarının, süt ürünlerinde bulunan laktozu parçalayan enzim laktazı üretmesidir. Gluten intoleransı olan kişiler, laktaz üretimini bozan bağırsak hasarından muzdariptir. Bununla birlikte, bu etki geçicidir ve glutensiz bir diyet bağırsak sağlığını geliştirecek ve laktoz intoleransının semptomlarını azaltacak hatta ortadan kaldıracaktır.
Kemik sağlığını iyileştirir
Teşhis edilmemiş çölyak hastaları, besinlerin emilim bozukluğu nedeniyle sıklıkla ciddi kalsiyum eksikliklerinden muzdariptir. Bu kalsiyum emilim bozukluğu, osteoporoz ve osteopeni gibi artmış kemik problemleri riskiyle bağlantılıdır. Bununla birlikte, araştırmacılar , glütensiz bir diyet uygulayan çölyak hastalarının kemik mineral yoğunluğunda önemli iyileşme yaşadıklarını bulmuşlardır.
Cilt sağlığını iyileştirir
Tanı konmamış çölyak hastalığı veya gluten intoleransı olan kişiler, egzama ve sedef hastalığı dahil olmak üzere döküntüler için daha yüksek risk altındadır. Glutensiz bir diyet uygulamak, genel cilt sağlığınızı iyileştirmenize ve hatta bu cilt sorunlarını ortadan kaldırmanıza yardımcı olabilir.
Saç dökülmesini azaltır
Çölyak hastalığı ve gluten intoleransı beslenme yetersizlikleriyle ilişkilendirilmiştir ve bu da saç dökülmesine neden olur. Glutensiz bir diyet başlatmak, bu tür saç dökülmesini tersine çevirmeye, saç yoğunluğunu artırmaya ve saç dokusunu iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Çölyak hastalığının ve gluten intoleransının semptomları, irritabl bağırsak sendromunun semptomlarına benzer . Yanlış tanı riskini azaltmak için, doktorlar genellikle kanınızda belirli antikorları arayan seroloji testleri önerir. Çölyak hastalığı ve glüten intoleransının tedavisi yoktur, bu da glüten içeren yiyecekleri diyetinizden kalıcı olarak çıkarmanız gerektiği anlamına gelir.
Glutensiz Beslenmenin Riskleri
Glutensiz beslenenen bir çok insan bir rahatsızlıktan dolayı bu beslenme biçimini takip etmiyorlar, çoğu kişi için bu çeşit beslenme sadece moda olduğu için.
Glutensiz beslenmenin en büyük risklerinden bir tanesi insanların glutensiz olmalarından dolayı besinlerin sağlıksız alternatiflerini seçmeleri.
Marketlerdeki çoğu glütensiz etiketine sahip yiyecek glütenli alternatiflerinden çok daha sağlıksız. Glütensiz olması için işlenen bir çok gıda, normalde içerdikleri fiber, demir, çinko, fosfat, b12 gibi besinleri kaybediyor.
Sonuç olarak glüten hassasiyetiniz yoksa glutensiz beslenmek için çok da çaba harcamanıza gerek yok. Zira glüten içren tahıllar aynı zamanda sağlığınız için faydalı bir çok besin içermektedir.