Bütirat Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?

Bütirat latincedeki tereyağ (butter) anlamına gelen butyrum kelimesinden gelir. İsmini aldığı tereyağ en popüler bütirat kaynağıdır.

Tereyağı en popüler bütirat kaynağı olmasına rağmen en sağlıklısı değildir. O yüzden gidip bir ekmeğin üzerine bolca tereyağ sürüp yeme fikrinden hemen vaz geçiyoruz.

Bütirat bağırsaklardaki faydalı bakterilerin ürettiği kısa-zincirli-yağ asididir. Bağırsaklar üzerinde ve genel sağlık üzerinde çok faydalı etkileri vardır.

Bu yüzden hangi besinlerin bütirat içerdiğinden çok hangi besinlerin bağırsaklarda bütirat üreten bakterileri canlandırdığı üzerinde duracağız.

Bağırsaklardaki bütirat üretimini arttırmak istiyorsanız yapmanız gereken tereyağ tüketmek değil bol lifli yiyecekler tüketmektir.

Bu yazıda, bağırsak mikrobiyomunun ne olduğunu, bütiratın ne olduğunu ve bundan daha fazlasını elde etmek için yemeniz gereken bütiratlı yiyecekleri özetleyeceğiz. Ve tabii ki bütiratın faydalarına da değineceğiz.

Bağırsak Mikrobiyomu Nedir?

Her ne kadar “benim vücudum, benim bedenim” gibi cümlelerle sahiplensek de, vücudumuz tam olarak sadece bizim sayılmaz.

Vücudumuzun içerisinde ya da üzerinde trilyonlarca mikro canlı yaşamaktadır. Vücudumuz bu canlılara ev sahipliği yapmaktadır.

Bedenimizin çeşitli bölgelerinde bakteriler, mantarlar ve virüsler yaşamaktadır ancak bu canlılar en çok bağırsaklarda bulunurlar.

Bağırsak mikrobiyomu bağırsakta bulunan tüm bakteri, mikrop ve onların genlerinden oluşur. Burada yaşayan yaklaşık 1000 çeşit canlı türü vardır. Bu türlerin bir çoğu sağlık için faydalı olsa da bazıları hastalıkların oluşumuna sebep olabilir.

Başka bir deyişle, bağırsak mikrobiyomu insan sağlığı üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Bağırsak bariyerini güçlendiren ve sağlıklı bir bağışıklık sistemini destekleyen kısa zincirli yağ asitleri ve vitaminlerin üretilmesi de dahil olmak üzere temel işlevleri yerine getirir.

Bütirat Nedir?

Bütirat bağırsaklardaki bakterilerin diyet lifi sindirdikten sonra ürettikleri kısa zincirli yağ asididir. Bu asit vücutta bir çok önemli görevi yerine getirir.

Başta sindirim sistemi sağlığına katkı yapar aynı zamanda bağışıklık sistemine katkıda bulunarak hastalıklara karşı korur. Bütiratın beyin sağlığına da katkısı vardır.

Bütiratın Sağlığa Faydaları

Vücutta en az bulunan yağ asidi olmasına rağmen bir çok faydası vardır. Bu faydalar arasında;

• Kan şekeri seviyesini dengelemeye yardımcı olur.
• Beyninizi alzheimer ve parkinson gibi hastalıklara karşı korur.
• Kansere karşı korur.
• Obeziteyi önler.

Bütirat İçeren Besinler

Daha önce de belirttiğimiz gibi vücudunuzdaki bütirat miktarını artırmak için içerisinde bütirat bulunan besinlerden bol bol yemek çözüm değildir.

Bunun yerine bağırsaklardaki bakterileri besleyerek bütirat üretimini artıran besinler tüketmek daha doğru bir davranış olacaktır. Bu besinlere de prebiyotik adı verilir.

Prebiyotikler diyet lifi bakımından zengindirler. Yani aradığınız şey meyve, sebze, kepekli tahıllar ve bakliyatlardır. Bu besinlerdeki lifler sindirilemeden bağırsaklara kadar ulaşır ve buradaki bakterileri besler. Bu bakteriler de bütirat üretimine katkıda bulunur.

Firmicutes adı verilen belirli bir bakteri sınıflandırması, özellikle bütirat üreten bakteriler olarak bilinir. Faecalibacterium, Roseburia ve Eubacterium gibi bazılarını duymuş olabilirsiniz.

Bütirat üretimini artırmak bol bütirat içeren besinleri tüketmek kadar basit değildir. Kısa zincirli yağ asitleri midede ve bağırsakta emilir ve asıl gitmesi gereken kalın bağırsaktaki yerine ulaşamadan sindirilir.

Peki hangi besinler bütirat üretimini artırır?

Badem	Elma	Arpa
Nohut	Sarımsak	Kivi
Mısır	Yulaf ve Kepekli Buğday	Soya

Unutmayın, bol bol tereyağı yemek ya da sodyum bütirat gibi bir butirat takviyesine almakla ilgili tavsiyelere kulak asmayın.

Bunun yerine araştırmalar, prebiyotik tüketmenin bütirat üreten bakterilerin sayısını arttırmanın etkili ve güvenli bir yolu olduğunu gösteriyor. 

Dahası, yiyeceklerle bağırsak mikrobiyomunuzu iyileştirmek ve bütirat üretimini artırmak, iyi sindirim sağlığını destekler.

Bütiratı Azaltan Besinler

Bazı besinlerin bütirat üretimini artırdığı gibi yanlış beslenme ve bazı besinler bütiratın sayısının azalmasına neden olabilir.

Örneğin, düşük karbonhidratlı, yüksek yağlı (veya yüksek proteinli) bir diyet, bağırsak bakterilerini en sevdikleri besin kaynağı olan prebiyotik diyet liflerinden mahrum bıraktığı için bütirat üretimini azaltabilir. Lif sağlıklı karbonhidrattır ve vücudunuza çok önemli faydaları vardır.

Özet

Bütirat, insan vücudunun sindiremediği diyet lifini fermente ettiklerinde (parçaladıklarında) bağırsak bakterileriniz tarafından üretilen kısa zincirli bir yağ asididir. Buna karşılık, bütiratın bağırsaklarınızı, beyninizi destekleyen ve hatta hastalık riskini azaltan çeşitli sağlık yararları vardır.

Tereyağı veya bütirat takviyeleri gibi çeşitli yollarla bütirat seviyenizin artırılabileceği gibi spekülasyonlar var. Bütirat üretimini artırmanın en iyi yolu, lif açısından zengin ve prebiyotikler açısından zengin bir diyet yemektir.

Ve yanlış türde yiyecekler yemenin butirat üreten bakteri türlerini ve butirat seviyelerini azaltabileceğini unutmayın. Tipik olarak, yüksek protein, yüksek yağ ve düşük karbonhidrat diyetlerinin olumsuz etkileri vardır. Bu nedenle, birini izlemeden önce buna değip değmediğini iyice düşünün.